Kształtowanie przyjaznego klimatu, sprzyjającego użytkowaniu wnętrza, zależy od wykorzystania naturalnych warunków słonecznych. Światło dzienne odgrywa kluczową rolę szczególnie we wnętrzach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi, zarówno mieszkalnych, biurowych, jak i użyteczności publicznej. O tym, w jaki sposób zostaną wykorzystane naturalne warunki świetlne, decyduje przede wszystkim usytuowanie i kształt okien, jak również innych przeszkleń. Doświetlenie wnętrz światłem dziennym to jedna z podstawowych funkcji okien, obok niej należy wyróżnić wentylację i wymianę powietrza oraz izolację przed hałasem.
Rozmieszczenie, kształty okien oraz ich oprawa są ściśle związane z elewacją budynku. Pozwalają jednocześnie na ciekawą kreację wnętrz, decydują o rozplanowaniu funkcjonalnym. We wszystkich pomieszczeniach, w których przebywanie wiąże się z wykonywaniem pracy wzrokowej, światło dzienne należy optymalnie wykorzystać np. przy usytuowaniu stanowiska do nauki lub wykonywania czynności w kuchni. Projektowanie architektury w naszej strefie klimatycznej wymaga dostosowania formy budowli do warunków słonecznych i zmienności pór roku. Okna są narażone na największe straty ciepła, cennego dla nas szczególnie podczas chłodów jesienno-zimowych. Projektanci zmierzają do tego, aby okna, przy możliwie niewielkim formacie przeszklenia, spełniały jak najlepiej swoje funkcje. W pomieszczeniach mieszkalnych wymagana wielkość okna powinna stanowić minimum ok. 1/8 całkowitej powierzchni.
Duże znaczenie odgrywa usytuowanie budynku względem jego otoczenia. Okno w domu wolnostojącym lepiej będzie doświetlać wnętrze, niż okno – tej samej wielkości, w domu stojącym w sąsiedztwie wysokiej zabudowy. Przepisy budowlane określają odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na stały pobyt ludzi, od innych obiektów. Aby zapewnić naturalne oświetlenie pomieszczeń, odległość nie powinna być mniejsza niż wysokość budynku – przy obiektach przesłaniających o wysokości do 55 m włącznie, a przy obiektach wyższych, nie mniejszą niż 55 m. Stawiane w projekcie wymagania techniczne i estetyczne precyzują główne parametry techniczne: wielkość, format, konstrukcję, podział, sposób otwierania, budowę ramy, wykończenie zewnętrzne itd.
Względy ekonomiczne zwracają uwagę użytkowników na izolacyjność okien i zabezpieczenie przed stratami ciepła. Miarą izolacyjności jest współczynnik przenikania ciepła „k”[W/m2K]. W standardowych oknach powinien on być możliwie bliski wartości 2,0 W/m2K lub poniżej. Polskie Normy dotyczące ochrony cieplnej budynków dokładnie precyzują wymaganą wartość tego współczynnika. Polska podzielona została na strefy klimatyczne, które różnicują wartość współczynnika k w oknach montowanych w budynkach. Dla obszarów Polski północno-wschodniej i południowej powinien być mniejszy od 2,0 W/m2K, dla centralnej i zachodniej – nie może przekraczać 2,6 W/m2K.
Izolacyjność okien ze względu na straty ciepła, w pewnym sensie jest sprzeczna ze szczelnością, związaną z wentylacją. Zainstalowanie zbyt szczelnych okien powoduje, że do pomieszczenia nie dopływa dostateczna ilość świeżego powietrza i wzrasta wilgotność. Kłopoty ze zbyt szczelnymi oknami uciążliwe są szczególnie w zimie, kiedy wymiana powietrza występuje przede wszystkim za pośrednictwem przylg okiennych lub poprzez otwarcie okna. Dokonując wyboru okna należy zwrócić uwagę na współczynnik infiltracji powietrza. Użytkownicy pomieszczeń bez wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, mogą zapewnić sobie właściwe warunki we wnętrzu, dzięki zamontowaniu okien o współczynniku infiltracji a = 0,5-1. Większa wartość oznacza zbyt dużą wymianę powietrza i straty ciepła, mniejsza będzie powodować pogorszenie jakości powietrza.
W przypadku zbyt szczelnych okien można zastosować specjalne okucia zapewniające niewielką szczelinę, doprowadzającą powietrze. Inne rozwiązanie stanowią blokady, umożliwiające utrzymanie lekko uchylonego okna, a także specjalne nawiewniki, montowane w ościeżnicy lub w ścianie pod oknem. Istotną funkcją, jaką spełniają okna jest ochrona przed hałasem, czyli izolacyjność akustyczna, określona współczynnikiem Rw [dB]. Jego wartość w dużym stopniu uzależniona jest od rodzaju zastosowanej szyby. Okna z szybami zespolonymi dwukomorowymi zwykłymi, z przestrzenią między szybami wypełnioną powietrzem, powinny charakteryzować się współczynnikiem Rw=30 dB. Parametr ten zapewnia dostateczną izolację przed hałasem przy ulicy osiedlowej o większym natężeniu ruchu. Przy cichej ulicy wystarczającą ochronę zapewniają okna o współczynniku 25 dB, natomiast w oknach przy bardzo ruchliwej ulicy należy przewidzieć współczynnik o wartości min. 35 dB.
O zaletach okien decyduje także rodzaj zastosowanego szkła. W celu poprawienia izolacyjności akustycznej okien zwiększa się grubość tafli, można również wypełnić przestrzeń między szybami gazem, np. argonem. Ogromna różnorodność szkła pozwala wykorzystać jego właściwości w różnych sytuacjach i warunkach zewnętrznych. Wzrasta popularność okien, wyposażonych w szyby z warstwą chroniącą przed uciążliwym hałasem spowodowanym wzmożonym ruchem drogowym. Rozwiązania te pozwalają odizolować wnętrze, stwarzając komfortowe warunki pracy i odpoczynku w ciszy, dając jednocześnie możliwość obserwacji świata zewnętrznego.
Szyby dźwiękoszczelne często są jednocześnie energooszczędne, ich podwójna ochrona powoduje, że hałas pozostaje na zewnątrz, a ciepło wewnątrz. Przy dużym przeszkleniu możemy się zetknąć z niekorzystnym zjawiskiem, jakim jest zbyt duże nasłonecznienie pomieszczeń, prowadzące do nadmiernego nagrzania. Istnieją szyby przeciwdziałające temu zjawisku: absorpcyjne – pochłaniające energię słoneczną oraz refleksyjne, odbijające promienie. Wybór okna wiąże się często z wątpliwościami, co do wykorzystania najlepszego w danej sytuacji materiału. W obiektach, gdzie ze względu na przeznaczenie przewidziane są duże przeszklenia wystawowe, najkorzystniejsze jest zastosowanie aluminium. Materiał ten zapewnia odpowiednią sztywność, istotną przy wielkowymiarowych oknach. W budynkach historycznych wskazane jest stosowanie okien drewnianych, w nawiązaniu do tradycyjnie wykorzystywanych, oryginalnych technologii. W budownictwie mieszkaniowym powszechne są wszystkie materiały stosowane do produkcji okien: drewno, tworzywo sztuczne, jak również aluminium. Dobre efekty przynosi połączenie w ramie okiennej drewna i aluminium. Konstrukcja taka przejmuje najlepsze cechy obu materiałów. Wewnątrz pomieszczenia pozwala na pozostawienie naturalnego, lakierowanego drewna, na zewnątrz zaś znajduje się aluminium odporne na warunki atmosferyczne. Każdy rodzaj okna, przy właściwym wykorzystaniu technologii, może spełniać najwyższe wymagania dotyczące izolacji akustycznej i termicznej. Rozwiązania te mają rzesze zwolenników i przeciwników, wybór zależy od indywidualnych preferencji.