Sposób oświetlenia wnętrz mieszkalnych decyduje w istotny sposób o ich wyglądzie i użyteczności. Przy obecnych nowoczesnych technologiach budowlanych, dających nowe fantastyczne tworzywa i pełnię możliwości kształtowania architektury wnętrz, światło staje się jednym z nieodłącznych jej elementów. Ogromna różnorodność stosowanych opraw i nowych, energooszczędnych źródeł światła daje nieograniczone możliwości projektowania oświetlenia.
Jak zaplanować oświetlenie wnętrza?
Zastanawiając się nad własnym kawałkiem przestrzeni, każdy z nas chciałby stworzyć idealne miejsce do odpoczynku, wykonywania codziennych czynności i kontaktów z ludźmi. W wyobraźni tworzymy przestrzeń pełną ciekawych mebli, nowoczesnych urządzeń, poszukujemy odpowiednich materiałów i kolorystyki wnętrza nie rzadko bagatelizując problem właściwego oświetlenia. Dobre oświetlenie sprzyja zdrowiu, poprawia samopoczucie, a także pozwala wydobyć walory estetyczne wnętrza. Często wiemy jaki ma być oczekiwany efekt nie zdając sobie sprawy jak go uzyskać. Projekt oświetlenia wiąże się ściśle z formą i kolorystyką całego pomieszczenia. Przed przystąpieniem do wykonania instalacji elektrycznej warto skorzystać z porady architekta wnętrz i ustalić z nim właściwe położenie punktów świetlnych oraz ich rodzaj i właściwości. Konsultacja ta uchroni nas przed niezadowoleniem oraz dodatkowymi kosztami przeróbek.
Na co zwrócić uwagę przy projektowaniu oświetlenia w domu?
Instalację elektryczną warto wykonać tak, aby dawała możliwość różnicowania natężenia światła we wnętrzu. Jeden z obwodów powinien łączyć lampy oświetlenia ogólnego. Oświetlenie tego rodzaju określa się jako podkładowe, charakteryzuje go równomierność rozłożenia w całym wnętrzu. Pozwala ono zlikwidować ostre zarysy cieni, które wynikają z zastosowania lamp kierunkowych. Lampy kierunkowe, umieszczone na oddzielnym obwodzie elektrycznym, tworzą kolejny rodzaj oświetlenia tzw. oświetlenie punktowe, związane z wykonywaniem czynności w miejscach o określonej funkcji. Lampy te powinny znajdować się w odpowiedniej odległości, na wysokości dostosowanej do naszego wzrostu, tak aby nie prześwietlały oczu. Nasze mieszkania mogą różnić się stylem wnętrza wyposażeniem, układem komunikacyjnym lub wielkością, cechą wspólną jest podział funkcjonalny wynikający z życiowych konieczności. Z podziału tego wynikają różnice w rozmieszczeniu punktów oświetlenia, w kolorach i rodzajach zastosowanych źródeł światła.
Istotna rolę w aranżacji wnętrza odgrywają punkty świetlne, stosowane jako akcenty dekoracyjne, podkreślające walory architektury. Faktura ściany, przejrzystość pustaków szklanych, metaliczny połysk balustrady, dzięki podświetleniu zostają właściwie wyeksponowane i tworzą zaskakujące efekty we wnętrzu. Niebanalnym rozwiązaniem jest ukrycie źródła światła tak aby jasność dawało jego odbicie od różnych faktur i płaszczyzn.
Barwa światła – czym kierować się przy jej wyborze?
Ważną rolę budowania atmosfery we wnętrzu odgrywa odpowiednie zastosowanie barwnych świateł w zestawieniu z kolorem wykorzystanych materiałów. Barwa światła może podkreślać właściwości materiału i elementów architektury wnętrza. Układ kolorowych punktów świetlnych w monochromatycznym wnętrzu daje efektowne nowoczesne rozwiązania architektoniczne. Światła barwne należy traktować jako oświetlenie dodatkowe służące zmianie klimatu wnętrza. Ich dekoracyjność pozwala uniknąć monotonii we wnętrzu. Stosowanie jednak zbyt intensywnej barwy w oświetleniu ogólnym powoduje przekłamanie w wyglądzie rzeczy i może oddziaływać męcząco. Poszczególne kolory i ich zestawienia maja indywidualne oddziaływania na ludzi. Istnieje teoria psychologiczna o oddziaływaniu barwy na psychikę człowieka. Można stwierdzić, że barwy ciepłe wprowadzają nastrój bliskości wzmacniają potrzebę intymnego kontaktu, nadają ludzkiej skórze atrakcyjny przyjemny wygląd, skojarzenia z ogniem, ogniskiem zachodem słońca generują pozytywne reakcje, wprowadzają atmosferę ciepła, wzmacniają poczucie bezpieczeństwa. Barwy zimne są na ogół obojętne, kojarzą się z otwartą przestrzenią, gdyż na ogół dominują w warunkach naturalnych. Czasami mogą wywoływać wrażenia negatywne, uczucie obcości grozy nienaturalności, pustki, samotności.
Zielona barwa nadaje skórze nieprzyjemny wygląd. Łączne stosowanie światła rozproszonego i świateł punktowych w odpowiednich proporcjach daje gwarancję dobrze oświetlonej przestrzeni, która oprócz walorów estetycznych stwarza wygodne warunki do pracy i odpoczynku. Odpowiednie ułożenie źródeł światła daje możliwość optycznego modelowania przestrzeni.
Najważniejsze zasady projektowania oświetlenia
Istnieje kilka podstawowych zasad projektowania oświetlenia:
- Oświetlenie głównych płaszczyzn pomieszczenia ma wpływ na odczucie jego wielkości i proporcji,
- Skierowanie oświetlenia na sufit pozornie powiększa wnętrze, światło padające na podłogę daje wrażenie zaciemnienia i obniżenia wnętrza
- Zaciemnienie dolnych stref ścian w odpowiednim stosunku do doświetlenia górnych potęguje wrażenie wysokości
- Zaciemnienie stref wnętrza tuż powyżej głównych ośrodków zainteresowania potęguje wrażenie szerokości wnętrza
- W wydłużonym wnętrzu skierowanie światła na krótsze ściany przy względnym niedostatku na ścianach dłuższych powoduje wrażenie poszerzenia wnętrza
- Oświetlenie wnętrza głównie za pomocą naściennych kinkietów powoduje pozorne zmniejszenie wnętrza
- Podświetlenie wnęk powoduje ich pozorne powiększenie i wzmocnienie ich dekoracyjności.
Uzyskanie oczekiwanego efektu oświetlenia wiąże się z wyborem właściwych opraw oświetleniowych i odpowiednim dla każdej oprawy źródłem światła. Kierując się podziałem na różne rodzaje oświetlenia we wnętrzu, można wyróżnić trzy grupy opraw oświetleniowych:
- oprawy oświetlenia ogólnego rozświetlające całe wnętrze
- oprawy oświetlenia miejscowego przeznaczone do oświetlenia wybranych we wnętrzu stref o określonej funkcji
- oprawy oświetlenia miejscowego przeznaczone do wywołania akcentów świetlnych
Wybierając oprawę należy brać pod uwagę jej efekt świecenia. Nie tylko kolor oprawy pasujący do kolorystyki wnętrza oraz jej interesująca forma decyduje o przydatności. Oprawa powinna być dekoracyjna przede wszystkim w trakcie świecenia, kierować światło tam gdzie istnieje konieczność rozświetlenia, rozpraszać bądź tworzyć smugi świetlne, zależnie od pożądanego efektu.
Bardzo istotne przy projektowaniu oświetlenia i kreowaniu przestrzeni jest zestawienie materiałów użytych we wnętrzu. Każdy materiał ma charakterystyczne właściwości odbijania światła. Jest to uzależnione od jego koloru, faktury, przeświecalności itp. Specyficznie zachowuje się chromowany metal, który potęguje działanie źródła światła, kontrastując z drewnem, betonem, kamieniem lub surową cegłą. Oświetlenie można określić sztuką budowania nastroju we wnętrzu, która pozwala stworzyć niepowtarzalny efekt, niekoniecznie wiążący się z dużym nakładem finansowym.